In een eerder artikel, Grenzen aangeven? Zo word je er beter in!, ging het over bewustwording: hoe je ontdekt wat voor jou belangrijk is en hoe je jouw ‘tuin met kasteel’ kunt vormgeven op basis van je waarden. Dit artikel leek me een logisch vervolg. Want bewustzijn is stap één, maar je grenzen voelen en bewaken in het dagelijks leven… dát is waar de echte oefening begint.
Grenzen zijn niet zwart-wit
Een valkuil van veel mensen die beter willen worden in grenzen, is dat ze die grenzen als zwart-wit gaan benaderen. Grenzen zijn echter geen keiharde lijnen die je één keer trekt en vervolgens nooit meer hoeft aan te raken. Ze leven. Ze bewegen mee met je energie, stemming, omgeving en context. Wat vandaag oké voelt, kan morgen te veel zijn. Wat je eerder nog inslikte, wil je nu misschien wél uitspreken.
Je kunt grenzen in grote lijnen verdelen in vier typen. Geen schema’s of modellen, maar praktische kapstokken waarmee je kunt herkennen: hé, hier gaat iets mis. Hier mag ik iets bewaken of bijstellen.
1. Fysieke grenzen; jouw lijf, jouw regels
Denk aan slaap, voeding, beweging, persoonlijke ruimte. Signalen van overschrijding herken je bijvoorbeeld aan gespannen schouders, hoofdpijn, onrustige ademhaling of dat ‘druk-op-de-borst’-gevoel. Toch doorgaan terwijl je lijf eigenlijk ‘nee’ zegt is iets wat veel mensen herkennen.
Wil je beter worden in het herkennen van de signalen die je lijf geeft? Een kleine oefening: check drie keer per dag kort in bij jezelf. Wat voel je in je lijf? Wat heb je nodig? En wat vertelt je lichaam je eigenlijk al langer?
2. Emotionele grenzen; je gevoel bewaken
Hoeveel laat je toe van anderen? En van jezelf? Je voelt je leeg na een gesprek of je slikt je eigen gevoelens in om de sfeer goed te houden. Of, eentje die ik zelf vak herken; misschien neem je andermans emoties zó over dat je niet meer weet wat je zelf voelt.
Vraag jezelf vandaag eens af: bij wie houd ik me structureel in of geef ik juist te veel weg? En wat probeerde ik daarmee eigenlijk te beschermen?
3. Tijdgrenzen; je ja’s en nee’s onder de loep
Tijd is eindig, maar we gedragen ons vaak alsof dat niet zo is… Je zegt ‘ja’ tegen iets dat je niet wil of kunt, je rent je dag door zonder ademruimte. Als jij altijd tijd maakt voor iedereen behalve jezelf, raakt uiteindelijk je innerlijke voorraad op.
Oefening: plan deze week eens bewust een nee in. Niet als afwijzing van een ander, maar als toestemming voor jezelf.
4. Mentale grenzen; trouw blijven aan jezelf
Wanneer pas je je aan? Wanneer spreek je je uit? Je zwijgt om de vrede te bewaren of je voelt je onzeker zodra iemand een andere mening heeft.
Veel mensen vinden het lastig, wat je dan precies kunt zeggen, zonder dat het rigide wordt.
Probeer deze zinnen eens uit:
“Ik voel me hier niet prettig bij.”
“Ik doe liever niet…”
“Doe dit alsjeblieft niet…”
“Ik kan dat niet voor je doen.”
“Dit werkt niet voor mij.”
“Ik heb besloten om niet…”
“Dit is niet acceptabel.”
Het stellen van een grens houdt in dat je op een duidelijke, respectvolle en assertieve manier je behoeften of limieten aangeeft. Bijvoorbeeld door te zeggen:
“Ik ben na 18.00 uur niet beschikbaar voor werkgesprekken,” of “Ik waardeer je advies, echter ik maak deze beslissing liever zelf.”
Wat al deze grenzen met elkaar verbindt, is dat ze altijd terug te leiden zijn naar jouw kernwaarden. Die uit je tuin. Als jij weet wat voor jou belangrijk is – bijvoorbeeld: vrijheid, rust, eerlijkheid, vertrouwen – kun je gemakkelijker herkennen waar het schuurt. En ook: waar je liefdevol mag begrenzen.
Grenzen stellen is oefenen. En ja, dat roept soms schuldgevoel, twijfel of spanning op. Maar dat is niet raar, dat is waar je leert. Vraag jezelf steeds opnieuw: wat heb ik nu nodig, en wat vraagt dat van mijn grens?
Tot slot, hoewel het stellen van grenzen cruciaal is, is het net zo belangrijk om de grenzen van anderen te respecteren, inclusief die van ouders, kinderen, liefdes partners, managers, collega’s en iedereen met wie we omgaan.
Gerichter aan de slag?
Jouw eigen grenzen, energie en handleiding nog beter leren kennen? Met de handvatten uit dit artikel kun je al een mooie eerste stap zetten. Nog gerichter aan de slag? Boek dan een vrijblijvende kennismaking voor 1-op-1 coaching.
Liefs,
Maaike
Bronnen, boeken en inspiratie
- Nedra Glover Tawwab. Set Boundaries, Find Peace
- Brené Brown. Daring Greatly, The Gifts of Imperfection
- Mel Robbins. The Let Them Theory
- Anna Katherine. Boundaries: where you end and I begin
