Hoe kan ik mijn zelfvertrouwen vergroten, Maaike? Het is een veelgestelde vraag. Maar, zelfvertrouwen, wat is dat eigenlijk? En welke invloed heb jij erop? Dan heb ik het uiteraard over een échte invloed en niet 1000 mantras voor de spiegel, een glaasje alcohol (of 2…6…8) of een powerpose om je zogenaamde zelfvertrouwen te boosten.
Bijna iedereen wil zich op een bepaald moment of over bepaalde aspecten in zijn leven wel wat zekerder voelen. In dit artikel: Hoe kun je je zelfvertrouwen vergroten, zonder jezelf voor de gek te houden?
Kun je zelfvertrouwen vergroten?
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen…
Ik denk dat je je zelfvertrouwen niet kan vergroten. Althans, niet direct.
Huh? Laat het me uitleggen.
Wat is zelfvertrouwen eigenlijk? Zelfvertrouwen, hoe je je voelt over jezelf (zonder daarbij altijd redelijk of logisch te zijn), is naar mijn idee een emotie. Deze emotie vindt zeer snel na een bepaalde trigger plaats en is sneller dan je gedachten. Het is er, zonder dat je er controle over hebt.
Die emotie zelf kun je niet direct veranderen. Het is er simpelweg. Waar je echter wél invloed op hebt, zijn je gedachten (wat voor waarde je bijvoorbeeld aan je emotie hangt), keuzes en gedrag rondom die emotie.
“Je moet gewoon in jezelf geloven”…
In veel blogs, artikelen of cheesy (guilty pleasure) films krijg je de boodschap mee: “Je moet gewoon in jezelf geloven”. Dat is natuurlijk ontzettend waar… maar of het ‘gewoon’ is? Want, hoe doe je dat dan, gewoon in jezelf geloven?
Ik heb het geprobeerd: Mezelf aangemoedigd. Verteld dat ik het kon. Geoefend op mijn houding tot Wonder Woman er jaloers op zou zijn, me in een mantelpak gewurmd… Daar bovenop las ik veel boeken die superfascinerend waren en me heel veel inspiratie en inzicht gaven. Maar of dat nu het verschil maakte dat ik in mezelf ging geloven, laat staan in mijn zelfvertrouwen?
Ik geloof dat bovenstaande allemaal iets kan bijdragen, maar tegelijk denk ik niet dat daar de essentie zit. Waar dan wel?
INTENTIE TOT VERANDERING + ACTIE = RESULTAAT
Mr. Miyagi leerde Karate Kid niet om in zichzelf te geloven. Hij vertelde hem o.a hoe hij mensen zo effectief mogelijk tegen hun hoofd moest trappen (en iets met wax on, wax off… 
” /> Natuurlijk speelt daar nog van alles omheen, maar ‘you get the point’.
Beweging door actie, groot of klein is nodig om verandering te creëren, daar ben ik van overtuigd. Het hoofd is koppig en je zal alle zeilen moeten bijzetten om het te bewijzen dat iets anders kan zijn én voelen dan het je nu doet geloven.
Waar kun je starten als je zelfvertrouwen wil vergroten?
Ok, dus je kan geen directe invloed uitoefenen op je emotie, maar wel op je gedachten, keuzes en gedrag rondom die emotie. Waar kun je dan starten en in actie komen? Uiteraard kan dat op verschillende manieren. Om je niet te overvoeren met mogelijkheden, omschrijf ik hieronder mijn 5 favorieten.
1. Let op je taalgebruik en gedachten
“The words we speak become the house we live in”
Veel van ons gedrag is automatisch. Gelukkig maar, want het maakt dat veel dingen in ons leven schijnbaar soepel verlopen. Dat geldt echter niet voor alles. Van heel veel gedrag dat ons ooit, maar nu wellicht niet meer faciliteert, zijn we ons nauwelijks bewust. Zo ook wat betreft ons taalgebruik, hoe we praten over en tegen onszelf, als van onze gedachten (waarvan je er zo’n 60.000 hebt op een dag, just saying).
Een eerste stap om mee aan de slag te gaan, is het observeren van je taalgebruik. Wat vertel je jezelf in je uitspraken naar anderen.
Hoe vaak betrap je jezelf op zinnen of woorden als:
“Oh, ik ben ook altijd zo’n sukkel”
“Typisch mij weer, als een kip zonder kop”
“Ik ben altijd zóóó onzeker, dat kan ik niet hoor”
“Misschien is het eventueel wel een idee om… ja ik weet niet hoor… wellicht wel eens slecht idee, maar misschien een idee om… <vul in wat je wil vertellen>”
“Er is ook nooit iemand die me begrijpt, hopeloos dit”
Onbewust kan je jezelf voeden of vergiftigen met je eigen woorden.
De volgende keer dat je jezelf betrapt op een dergelijk uitspraak, sta er even bij stil. Is het écht waar wat je jezelf nu vertelt? En hoe draagt het bij aan hoe jij je wil voelen? Natuurlijk zeggen we allemaal wel eens gekscherend dit soort dingen, maar let vooral eens op de frequentie en momenten waarop je dit zegt.
2. Herkennen van zelfverzekerd v.s. niet zelfverzekerd gedrag
Bekijk de volgende vergelijkingen van veelvoorkomend zeker of onzeker gedrag dat vaak gepaard gaat met een laag zelfvertrouwen. Welke gedachten of acties herken je in jezelf en de mensen om je heen?
Zelfverzekerd gedrag
- Doen wat jij denkt dat juist is, zelfs als anderen jou bespotten of bekritiseren.
- Bereid zijn om risico’s te nemen en extra inspanningen te leveren om betere dingen te bereiken.
- Je fouten toegeven en van ze leren.
- Complimenten accepteren. “Bedankt, ik heb echt hard aan die opdracht gewerkt, wat tof dat het je opvalt.
Geen zelfverzekerd gedrag
- Je gedrag afstemmen op basis van wat andere mensen denken.
- In je comfortzone blijven, uit angst voor falen, commentaar of afkeur. Je vermijdt risico’s.
- Extra hard werken als je een foutje maakt, in de hoop het te kunnen fixen, voordat iemand het opmerkt.
- Je deugden, bezittingen, kennis etc. zo vaak mogelijk aan zoveel mogelijk mensen vertellen om ‘gezien’ te worden.
- Complimenten weerleggen. “Oh het was niets, had een ander ook gekund”
3. Zelfvertrouwen door even stilstaan en anders kijken
Tussen stimulus (wat gebeurt) en je reactie zit een magische ruimte. Het is die ruimte die ideaal is, als je je gedrag wil veranderen. Het is namelijk daar waar we een keuze maken. Nu nog vaak onbewust, vanuit gewoonte of angst, maar het is daar waar je invloed kan gaan uitoefenen.
Toen ik samen met Sjanett ons bedrijf LoveFitFood begon en onze business coach vertelde dat bij wat wij wilden bereiken (daadwerkelijk connecten, onze persoonlijk ervaringen en reis gebruiken als inspiratie dat je chill kan eten, zonder bullshit) video toch écht heel geschikt was, moest ik ‘wel ff slikken’. Mijn eerste interne reactie: “Dat kan ik niet. Ik weet niet hoe. Wat als ik wat verkeerds zeg. Wat als mensen het niet tof vinden en massaal afhaken” Met mijn gedachten, zag ik mijn bedrijf al in een schrompelen.
Het was dat moment dat ik even bij mezelf stilstond.
Waar ik normaliter de video op de lange baan had geschoven, koos ik op dat moment voor wat anders. “Ik ga het proberen en ervaren, want ik wil mijn angst niet laten vertellen wat ik wel en niet ‘kan’. Ik wil groeien als persoon en mijn boodschap naar de wereld uitdragen om anderen te helpen”.
Plus: Wat is het ergste dat kan gebeuren? En (check ff in…) hoe WAAR is dat?
Dus, ik maakte testfilmpjes. De takes gingen 50 keer over. Schreef m’n verhaal uit. Oefende voor de spiegel. Het posten van de filmpjes op Facebook gaf klotsende oksels.
Uiteindelijk vielen de opt-ins tegen (ook iets met ons verwachtingsmanagement ;-)), maar f#ck: I did it!
Ik leefde nog en de wereld ging gewoon door ‘:-D.
Waar ik toen 2 weken nodig had om het filmpje te realiseren, kost het nu vaak maar een paar minuten.
Nu ik dit zo neer tik, grinnik ik achter mijn laptop om mezelf. Dat ik het ooit zo zag en ervoer.
Sta dus even stil, als je jezelf betrap op een automatische reactie of het gevoel van angst. Bepaal voor jezelf wat je écht wil. Ik zeg niet dat je meteen je baan moet opzeggen of je relatie verbreden. Start klein. Geef jezelf de ruimte om het spannend te vinden. Om angst te voelen.
Ga aftasten waar voor jou de stretch zone zit. Die ruimte, nét buiten je comfort, maar niet dat je in volledige paniek schiet.
Dat is waar groei plaatsvindt en waar je jezelf kan bewijzen dat het anders kan.
4. Vergroot je zelfvertrouwen door vaker ‘nee’ te zeggen
Hoe vaak heb je in een situatie gezeten waarin je wel iets wilde zeggen, maar het niet deed omdat je ‘geen problemen wilde veroorzaken’ of bang was voor de reactie. Hoe vaak heb je “ja” gezegd tegen iets dat je echt niet wilde doen, maar voelde het als een verplichting om te doen?
Wil je zekerder worden in je communicatie naar anderen (en naar jezelf) en je zelfvertrouwen vergroten? De volgende factoren zijn o.a. bepalend weten wat je nodig hebt of wilt:
- niet bang zijn om het te zeggen
- dingen niet uit plicht doen
- vertrouwend dat je de uitkomst aankan
- openstaan voor wat anderen te zeggen hebben
Puntje 1, weten wat je nodig hebt of wilt, is meestal het makkelijke gedeelte. We hebben allemaal onze voorkeuren, meningen, moraal, waarden en manier van doen. Ze leren uit te spreken en in staat zijn om de uitkomst van het spreken te verwerken is een ander verhaal ;-). Dit kost tijd en oefening.
Net als bij het voorgaande punt, begin klein, Begin bij een situatie waarbij de uitkomst niet samenhang met zaken van levensbelang (bijvoorbeeld wanneer je eten in een restaurant niet goed is of smaakt en je dit uitspreekt naar de ober). Bouw vertrouwen op door telkens dit soort stapjes te maken.
5. Zelfvertrouwen vergroten van binnenuit
We streven ernaar om mooi genoeg te zijn, dun genoeg, waardig genoeg … en we denken dat als we net genoeg kunnen zijn, we gelukkig zullen zijn. Als de ander me maar leuk vindt. Ik nog meer opleidingen doe. De spullen die je hebt mooi, duur of veel zijn. Mijn baan, inkomen en daaraan (door jezelf) verbonden status genoeg. Het probleem is dat wanneer we “daar” zijn, waar dan ook “daar” is, het nog steeds niet genoeg is.
Aan het eind van de dag kijken we nog steeds buiten onszelf om onze waarde te meten. De normen waarop we vertrouwen zijn vluchtig en kunnen op elk moment veranderen.
Waar hangt je gevoel van waarde mee samen? Hoeveel is extern gericht en/of gericht op onvrede.
Door je focus naar binnen te richten, naar jezelf toe, en te erkennen dat je voldoende bent zoals je nu bent, transformeer je alles. Ook als het gaat over zelfvertrouwen vergroten. Wil je iets veranderen, bevorder die verandering dan vanuit een positieve plek. Dan ben je veel succesvoller, dan wanneer je jezelf naar beneden blijft halen.
Een manier om hier mee aan de slag te gaan, naast bewustwording, is dagelijks stil te staan bij wat je wél hebt, bij wat die dag goed ging en waar je dankbaar of trots op bent.
Schrijf het op óf pas éen van de tips van een paar van mijn coachees toe:
- Deel het ’s avonds samen met je partner voordat je naar bed gaat.
- Doe het op de WC. Gebruik je ‘rustmoment’ om even te reflecteren. Klinkt wellicht gek, maar hé “if it gets the sh#it done” ;-).
Meer zelfvertrouwen, wat ga jij doen?
Je leest het, ook al kun je niet direct invloed uitoefenen op je zelfvertrouwen, indirect kun je veel. Onthoud dat groei en ruimte ontstaat in actie, hoe klein ook. Het mag spannend zijn, gewoon omdat dat héél normaal is. Wil je daar grotere stappen in zetten door écht gericht aan de slag te gaan? Maak een afspraak voor een vrijblijvende kennismaking om te kijken hoe 1-op-1 coaching je kan ondersteunen.
Liefs, Maaike
