“Wat is je doel om over 5 jaar te staan?” Het was een vraag waar ik vaak jeuk van kreeg. Alsof je je hele leven moet kunnen plannen alsof het een strak schema is. Voor meer mensen voelt het precies zo: een combinatie van stress, prestatiedruk en een ongemakkelijk schuldgevoel als je ‘het nog niet weet’.
Een vraag die dan beter ondersteund is: wie wil ik zijn? Niet alleen in termen van prestaties of bezit, maar vooral in hoe je wilt leven, hoe je je wilt voelen en wat je wilt bijdragen. Doelen die bij jou passen, zijn een weerspiegeling van wie jij wilt zijn en wat je nu energie en betekenis geeft. Niet van wat ‘zou moeten’…
In dit artikel neem ik je mee in hoe je zulke doelen kunt ontdekken, hoe je de eerste stapjes zet en hoe je onderweg kunt bijsturen, zodat je doelen écht kloppen bij jou.
Stap 1. Begin klein en persoonlijk
Het mooiste is: doelen hoeven niet groot of indrukwekkend te zijn. Vaak zit de kracht juist in klein. Een voorbeeld: een coachee van mij wilde “meer zelfvertrouwen op werk”. Die wens gingen we in ons gesprek stap voor stap verder verkennen. En van heel groot en nog onduidelijk wat het dan precies voor deze persoon inhield, werd het ineens heel concreet: “in vergaderingen minstens één keer mijn mening delen”. Dat kleine doel gaf veel meer houvast én bracht beweging.
Vraag jezelf dus af: Wat heb ik nu nodig? Misschien is dat vaker buiten zijn, meer focus in je werk of eindelijk dat ene creatieve project oppakken.
Stap 2. Wees eerlijk: Wat drijft me hierin?
Dit is misschien wel de lastigste stap. Veel van onze doelen zijn onbewust ingegeven door verwachtingen van buitenaf. We streven ze na omdat ‘het hoort’, omdat je omgeving het verwacht of omdat je denkt dat je er bijvoorbeeld waardering mee krijgt.
Een simpele check is na te gaan wat je drijft in je doel. En of die drijfveer komt vanuit angst of verlangen. En zou je dit doel ook willen als niemand het ooit zou zien of weten? Als je antwoord ´ja´ is, dan geeft dat al een goede richting of je je doel voor jou of iets/iemand anders hebt.
Vervolgens kun je nog je andere intelligentie inzetten, dan alleen je hoofd. Een paar signalen die je kunt gebruiken, zijn:
- Energiecheck: Wat voor energie krijg je als je eraan denkt; voel je spanning, weerstand, lichtheid, blijheid of gaat het stromen?
- Lichaamsgevoel: Merk je ontspanning in je lijf als je eraan denkt of trekt alles juist samen? Je lichaam is vaak sneller dan je hoofd in het aangeven wat goed voelt.
- Innerlijk stemmetje: Klinkt er een zachte, rustige ‘ja’ van binnen, of is het vooral een streng ‘Ik moet dit van mezelf’?
- Tijd vergeten: bij doelen die écht bij jou passen, kun je vaak de tijd verliezen in de eerste stappen. Er zit plezier in het proces, niet alleen in het eindresultaat.
Spannend én kloppend, kan dat en hoe herken je dat?
Wat ik zelf nog wel eens lastig vond, is dat iets energie gaf en ik het toch héél spannend vond. Hoe herken ik dan dat het toch voor me klopt? Niet alles wat goed voor je is, voelt meteen comfortabel. Een doel kan enorm bij je passen én toch spanning oproepen. Denk aan: je eerste presentatie geven, je inschrijven voor een opleiding of eindelijk dat gesprek aangaan dat je al maanden uitstelt.
Hoe weet je of het klopt? Let op dit verschil:
Spanning die klopt: voelt als gezonde zenuwen. Je lijf is alert, misschien met wat kriebels in je buik, maar ergens ook enthousiasme. Als je er doorheen gaat, voel je vaak opluchting, trots of plezier.
Spanning die niet klopt: voelt zwaar en drukkend. Je merkt uitstelgedrag, piekeren en misschien zelfs lichamelijke signalen zoals spanning in je borst of moeheid. Het geeft je vooral leegte in plaats van energie.
Een handig hulpmiddel: vraag jezelf af of het groei-spanning is (het daagt je uit en maakt je uiteindelijk sterker) of tegen-de-stroom-in spanning (het kost vooral energie en voelt niet van jou).
Nog even over dat stemmetje: “Ik moet dit van mezelf”
Vaak is een strenge interne stem een signaal dat je misschien een doel nastreeft dat niet écht van jou is, maar voortkomt uit verwachtingen of oude overtuigingen (“ik moet presteren om wat waard te zijn”, “ik mag anderen niet teleurstellen”). In dat geval werkt het stemmetje vooral drukkend en vreet het energie.
In sommige gevallen kan een beetje innerlijke strengheid juist helpen om ons in beweging te krijgen. Of dit voor jou het geval is, vraagt enige zelfkennis. Neig jij eerder naar uitstel, vermijding of de ´freeze´stand. Dan kan een zacht, maar stevig “kom op, we doen dit gewoon” wél kloppend zijn.
Het verschil merk je meestal na afloop:
Onbewuste overtuiging → je voelt leegte, teleurstelling of het idee dat je nooit genoeg doet.
Gezonde zelfdiscipline → je voelt opluchting, trots of rust, omdat je trouw bent gebleven aan wat jij belangrijk vindt.
Kortom: niet elk ´moeten´ is fout. De kunst is om te onderzoeken of het voortkomt uit angst en verwachting of juist uit jouw eigen keuze om te groeien.
Stap 3. Je doelen als kompas in plaats van contract
Oké, verder met de volgende stap. Doelen zijn niet in steen gebeiteld. Je verandert zelf en de wereld verandert mee. De stoïcijnen herinneren ons eraan dat de omstandigheden altijd verschuiven.
Je doelen zijn dus meer een kompas dan een contract. Ze geven richting, maar je mag bijsturen als de weg anders loopt dan verwacht.
Stap 4. Vier de eerste stapjes
We kijken vaak naar het eindpunt: die marathon, dat boek, die promotie. Maar juist de allereerste stap verdient een feestje. Een kwartiertje bewegen. Een bladzijde schrijven. Eén keer iets zeggen in de vergadering.
Die kleine acties zorgen voor beweging. En beweging geeft (zelf)vertrouwen dat je onderweg bent, ook al is het einddoel nog ver weg.
Stap 5. Zoek de betekenis achter je doelen
Soms voelt een doel leeg. Dan helpt het om te vragen: wat maakt dit doel belangrijk voor mij?
Misschien wil je die promotie niet, omdat je die titel zo belangrijk vindt, maar omdat je meer invloed wilt om echt dingen te veranderen. Of wil je fitter worden niet voor dat getal op de weegschaal, maar omdat je je energieker wilt voelen in het dagelijks leven.
Als je de betekenis erachter kent, voelt je doel meteen veel steviger en klopt het beter bij wie je bent.
Wereldveranderend
Doelen die bij jou passen, hoeven niet spectaculair te zijn. Het gaat erom dat ze aansluiten bij jouw waarden, energie en bij wie je wilt zijn. Dat je onderweg ruimte hebt om bij te sturen. En dat je de kleine stapjes net zo waardevol ziet als de grote sprongen.
Misschien hoeft jouw doel niet de hele wereld te veranderen. Misschien is het genoeg dat het jóuw wereld een stukje lichter, rustiger of leuker maakt. En juist als jij dat doet, beïnvloed je de mensen om je heen en de situaties waar je wél invloed op hebt. Op die manier kan jouw kleine verandering uiteindelijk wél een verschil maken in de wereld, omdat echte impact denk ik altijd begint bij waar je zelf energie en aandacht in stopt.
Wil je hier ondersteuning in of snellere stappen maken? Met 1-op-1 coaching ga je met jouw persoonlijk situatie aan de slag. Wil je hier meer over weten, plan dan een vrijblijvende kennismaking met me in.
Liefs, Maaike
Boekentips:
- Viktor Frankl: De zin van het bestaan. Over hoe betekenis en doelen samenhangen, zelfs in de moeilijkste omstandigheden.
- Ryan Holiday: The obstacle is the way. Moderne stoïcijnse lessen over omgaan met tegenslag en richting vinden.
- James Clear: Atomic habits. Praktisch en concreet over hoe kleine gewoontes grote resultaten opleveren.
